Ticaret hukuku, ticari faaliyetleri düzenleyen ve tacirler ile ticari işletmeler arasındaki hukuki ilişkileri belirleyen bir hukuk dalıdır. Türk Ticaret Kanunu (TTK) başta olmak üzere çeşitli mevzuatlarla düzenlenen ticaret hukuku, şirketler hukuku, kıymetli evrak hukuku, deniz ticareti hukuku ve sigorta hukuku gibi alt dallardan oluşur.

Ticaret hukuku, hem bireysel tacirleri hem de şirketleri kapsayan geniş bir hukuki çerçeveye sahiptir. Ticari faaliyetlerin düzenlenmesi, şirketlerin kuruluş ve işleyiş süreçleri, ticari sözleşmelerin hazırlanması, ticari davalar ve iflas süreçleri gibi konular ticaret hukukunun temel kapsamını oluşturur.

Ticaret Hukukunun Temel İlkeleri

Ticaret hukukunda belirli ilkeler, ticari faaliyetlerin düzenlenmesine ve adil bir ticaret ortamının sağlanmasına yardımcı olur. Bu ilkeler şunlardır:

1. Tacirler Arasındaki Eşitlik İlkesi: Ticaret hukuku, ticari faaliyetlerde taraflar arasında eşitliği sağlamayı amaçlar.
2. Dürüstlük Kuralı: Ticari ilişkilerde dürüstlük ve iyi niyet esastır. Tarafların haklarını kötüye kullanmamaları gerekir.
3. Ticari İşlerde Güven İlkesi: Ticari hayatta güven esastır. Taraflar arasında güvene dayalı ilişkilerin korunması için yasal düzenlemeler yapılmıştır.
4. Basit ve Hızlı İşleyiş İlkesi: Ticaret hukuku, ticari işlemlerin hızlı ve etkili bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak için düzenlenmiştir.

Tacir ve Ticari İşletme Kavramı

Ticaret hukukunun temel kavramlarından biri tacir kavramıdır. Tacir, kendi adına ve sürekli olarak ticari faaliyetlerde bulunan gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlanır.

Tacirler, ticari faaliyetlerinden doğan hak ve yükümlülüklere sahiptir ve belirli hukuki kurallara uymakla yükümlüdürler. Tacirlerin bazı özel yükümlülükleri şunlardır:

• Ticaret siciline kayıt yaptırma
• Ticaret unvanı kullanma
• Ticari defter tutma
• Haksız rekabetten kaçınma

Bir işletmenin ticari işletme sayılabilmesi için:

• Gelir elde etmeyi hedeflemesi,
• Sürekli olarak faaliyet göstermesi,
• Bağımsız olması gerekmektedir.

Şirketler Hukuku

Şirketler hukuku, ticaret hukukunun en önemli alt dallarından biridir. Şirketler, birden fazla kişinin bir araya gelerek ekonomik amaçlarla kurduğu tüzel kişiliklerdir. Türk hukukunda şirket türleri şu şekilde sınıflandırılmaktadır:

Adi Şirketler

Adi şirketler, ortakların belirli bir sözleşme çerçevesinde bir araya gelerek oluşturduğu, tüzel kişiliği bulunmayan şirketlerdir. Türk Borçlar Kanunu’na tabidirler.

Ticaret Şirketleri

Ticaret şirketleri, Türk Ticaret Kanunu’na tabidir ve tüzel kişiliğe sahiptir. Beş farklı türü bulunmaktadır:

1. Şahıs Şirketleri:

   • Kollektif Şirket: Ortakların sınırsız sorumluluğa sahip olduğu bir şirket türüdür.
   • Komandit Şirket: Ortakların bir kısmının sınırsız, diğer kısmının sınırlı sorumluluğa sahip olduğu bir şirket türüdür.

2. Sermaye Şirketleri:

   • Anonim Şirket (AŞ): Hissedarların yalnızca sermaye paylarıyla sınırlı sorumluluğa sahip olduğu şirket türüdür. Büyük ölçekli şirketler için tercih edilir.
   • Limited Şirket (Ltd. Şti.): Ortakların sorumluluğunun belirli bir sermaye ile sınırlı olduğu şirket türüdür. Küçük ve orta ölçekli işletmeler için uygundur.
   • Kooperatifler: Ortaklarının belirli ekonomik amaçlar doğrultusunda iş birliği yaptığı şirket türüdür.

Ticari Sözleşmeler ve Borçlar

Ticari faaliyetlerde taraflar arasında yapılan sözleşmeler büyük önem taşır. Ticaret hukukunda sıkça karşılaşılan sözleşme türleri şunlardır:

• Satış Sözleşmeleri
• Kira Sözleşmeleri
• Hizmet ve İş Sözleşmeleri
• Franchise ve Bayilik Sözleşmeleri
• Kredi ve Finansman Sözleşmeleri
• Tedarik ve Distribütörlük Sözleşmeleri

Ticari sözleşmelerin geçerliliği için yazılı olması, tarafların hak ve yükümlülüklerinin açıkça belirlenmesi ve sözleşmenin kanunlara uygun olması gerekmektedir.

Kıymetli Evrak Hukuku

Kıymetli evrak hukuku, ticari faaliyetlerde kullanılan değerli belgeleri ve bu belgelerle ilgili işlemleri düzenler. Kıymetli evraklar, senetler, çekler, poliçeler ve bonolar gibi ticarette yaygın olarak kullanılan belgelerdir.

Bu belgeler, borç ilişkilerini güvence altına almak ve ticari işlemleri kolaylaştırmak için kullanılır. Kıymetli evraklar üzerinde yapılan işlemler belirli şekil şartlarına tabidir ve yasal düzenlemelere uygun olarak hazırlanmalıdır.

Haksız Rekabet ve Ticari Etik

Ticaret hukukunda, ticari rekabetin adil bir şekilde yürütülmesi büyük önem taşır. Haksız rekabet, bir işletmenin haksız avantaj elde etmek amacıyla diğer işletmelerin zarar görmesine neden olan eylemlerini ifade eder.

Haksız rekabetin önlenmesi için getirilen düzenlemeler şunlardır:

• Yanıltıcı reklam ve tanıtımlardan kaçınılması
• Rakiplerin iş ilişkilerini bozacak faaliyetlerin önlenmesi
• Ürün veya hizmetler hakkında yanlış bilgi verilmemesi
• Taklit ürünler üreterek tüketiciyi aldatmaya yönelik girişimlerde bulunulmaması

Haksız rekabet nedeniyle zarar gören taraflar, tazminat davası açabilir veya haksız rekabetin önlenmesi için mahkemeye başvurabilir.

İflas ve Konkordato Süreçleri

Ticari işletmeler ekonomik zorluklar nedeniyle iflas edebilir. İflas süreci, şirketin borçlarını ödeyememesi halinde alacaklıların korunması amacıyla yürütülen hukuki bir süreçtir.

İflasın önlenmesi amacıyla konkordato adı verilen hukuki mekanizma devreye sokulabilir. Konkordato, borçlu ile alacaklılar arasında yapılan anlaşma ile borçların yeniden yapılandırılmasını sağlar.

Ticaret hukuku, ticari faaliyetlerin düzenlenmesi, şirketlerin kurulması, ticari sözleşmelerin hazırlanması, haksız rekabetin önlenmesi ve iflas süreçlerinin yürütülmesi gibi birçok alanı kapsayan geniş bir hukuk dalıdır. Ticaret hukukuna ilişkin mevzuata uygun hareket edilmesi, işletmelerin hukuki güvenliklerini sağlamaları açısından büyük önem taşımaktadır.